حکومت سلطنتی سعودی از زمان بنیان گذاری آن توسط ملک عبدالعزیز تا به امروز فراز و فرودهای متعددی را تجربه نموده است. از وضع تحریم نفتی بین المللی توسط ملک فیصل تا سرکوب جهیمان العتیبی و هوادارانش در مسجد الحرام در دوران ملک خالد، از اعلام نگرانی سعودی ها از جاه طلبی های صدام حسین در خلال اشغال کویت تا قتل عام حجاج ایرانی در 1987 در زمان سلطنت ملک فهد و.... . با این حال و تا به امروز هیچ یک از حکام سعودی به اندازه پادشاه کنونی و در مدت اندک سپری شده از سلطنتش دچار بحران نشده است.
ملک سلمان بن عبدالعزیز که در ژوئن 2012 و با جهشی خیره کننده مقام ولایت عهدی سعودی را بر عهده گرفته بود، پس از مرگ عبدالله پادشاه وقت سعودی در ژانویه 2015 عملا بر صدارت سعودی نشست. اکنون کمتر نه ماه از پادشاه ملک سلمان گذشته با این حال وی به نسبت اسلافش بحران های بی شماری را تجربه نموده، بحران هایی که به طور نمونه اگر در زمان حکومت ده ساله ملک عبدالله یک بار به وقوع می پیوست در دوران سلمان به ماهیانه تبدیل شده است.
آغاز بحران در سعودی را می توان به تغییر و تحولات شگرف صورت گرفته در راس هیات حاکمه نسبت داد، تغییراتی که در آن مقرن بن عبدالعزیز ولی عهد وقت و شماری از نزدیکان به ملک عبدالله پادشاه در گذشته از کار برکنار شده و طیف نزدیک به سلمان معروف به جناح سدیری سکان داری سعودی را بر عهده گرفته. نکته حائز اهمیت در تغییرات فوق را از دو سو می توان نگریست، ابتدا آن که ملک سلمان بر خلاف رویه حکام سعودی که قائل به انتقال حکومت از برادر به برادر است (تا زمان وجود فرزندان عبدالعزیز)، زمام ولایت عهدی را به یکی از نوادگان عبدالعزیز ( محمد بن نایف) سپرده و دوم آن که در اقدامی قابل توجه محمد بن سلمان فرزند کوچکش را که فاقد کمترین تجربه مدیریتی است به سمت وزارت دفاع و ولی ولی عهد گمارد.
آگاهان به مسائل سعودی معتقدند که تغییرات فوق بر دامنه تنش ها در هیات حاکمه سعودی افزود. ورود نظامی سعودی به یمن و تشدید حمایت از جریان های تکفیری و مسلح در سوریه و عراق در کنار رویارویی بیش از پیش با ایران در قبال تحولات منطقه عملا حکومت آل سعود را در موقعیت رادیکال تری قرار داده بوده تا به آن جا که ایالات متحده آمریکا به عنوان هم پیمان ریاض، در قبال اقدامات سعودی با دیده ی تردید نگریسته و دست به عصا حرکت می نمود. چالش میان ملک سلمان و باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده در قبال آینده سوریه و حمایت ضمنی و نه صد در صدی واشنگتن از ائتلاف به رهبری سعودی در حمله به یمن در همین راستا قابل ارزیابی است.
دامنه بحران در سعودی محدود به رخدادهای فوق نمانده و سقوط جرثقیلی در حوالی کعبه که زمینه مرگ و جراحت صدها تن را در بر داشت بر شدت انتقادهای بین المللی از اقدامات سعودی افزود. هنوز مدت زمانی اندکی از اظهار نظر ملک سلمان مبنی بر محاکمه شرکت بن لادن ( یکی از شرکت های که نقش ساخت و ساز در حرمین شریفین را بر عهده دارد) در رابطه با سقوط جرثقیل نگذشته بود که فاجعه منا زمینه از میان رفتن اندک آبروی سعودی ها را در بر داشت.
روزنامه مصری الوطن در همین باره و با اشاره به زمام داری کوتاه مدت ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودی را «پادشاه که با بحران دست و پنجه نرم می کند» توصیف و تاکید کرده که حکومت پادشاهی سعودی متهم هستند که فاجعه منا به علت بی فقدان مدیریت صحیح از سوی آن ها روی داده است و می بایستی در این باره پاسخگوی افکار عمومی اسلامی باشند.
منابع خبری تا کنون از افزایش شمار کشته‌شدگان حادثه منا به 2000 نفر خبر دادند. از این تعداد تاکنون 131 نفر ایرانی هستند که قرار است اجساد آن ها اوایل هفته پیش رو به کشور منتقل شود. با این وجود حکام سعودی هم چنان و بدون بر عهده گرفتن مسئولیت امر، بی نظمی حجاج و عدم توجه به هشدارهای پیشین را عامل وقوع این فاجعه انسانی عنوان نموده اند.
اگرچه حکومت سعودی از پذیرش مسئولیت در این باره خودداری کرده اما وعده و وعید ملک سلمان مبنی بر پیگیری این حادثه و عزل دو تن از وزرای سعودی دال بر پذیرش تلویحی مسئولیت این حادثه ناگوار می باشد. شبکه خبری الجزیره ساعاتی پیش خبر داد که «سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان دو وزیر حج و امور شهرها و روستاها را درپی حادثه خونین در منا برکنار کرد.
روزنامه مصری الوطن که سرمقاله امروزش را به حادثه منا اختصاص داده در این باره نوشته است: «سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان، روز عرفه از محل استقرار حجاج بازدید کرد و از پنجره شیشه ای خود نظاره گر میلیون ها حجاجی بود که از سراسر جهان برای ادای فریضه حج آمده بودند. او از آن ها بازدید کرد تا اطمینان حاصل کند که اوضاع بر وفق مراد پیش می رود، به ویژه این که پیشتر صد و هفت نفر از حجاج به علت سقوط جرثقیل جان باخته بودند، اما نمی دانست که قضا و قدر بدتر از این را برایش رقم زده است و چند ساعت بعد از بازدید او از «منا» حادثه خون بارتری در حرم الهی روی داد که به جان باختن و زخمی شدن هزاران نفر منجر شد.»
الوطن با اشاره به تحولات صورت پذیرفته در دوره زمامداری کوتاه ملک سلمان نوشته است که مسئولان عربستان سعودی اکنون متهم هستند که درباره این حوادث بی مبالاتی و سوء مدیریت کرده اند. سلمان تلاش کرد پس از سقوط جرثقیل با پرداخت غرامت به خانواده های قربانیان و مجروحان این مسئله را جمع کند، اما حکومت سلمان اکنون با آزمایش بزرگی مواجه است و باید درباره این حادثه برای مسلمانان جهان دلیل مناسب داشته باشد.
الوطن در پایان گریزی نیز به بحران های خود ساخته سعودی در منطقه زده که در دوران ولایت عهدی و پادشاهی سلمان تشدید شده و همه ی آن ها را رویدادهایی دانسته که می تواند در آینده حکومت سلطنتی سعودی را به مخاطره اندازد. تداوم بحران در عراق و سوریه، عدم دستیابی به اهداف اولیه در حمله به یمن، رشد و نفوذ داعش در منطقه، شکاف حاصل شده میان ریاض و واشنگتن در قبال مسائلی هم چون توافق هسته ای با ایران، اختلاف میان شاهزاده ها و هیات حاکمه و نهایتا بحران های این چنینی ( سقوط جرثقیل و حادثه منا). به نوشته ی الوطن حادثه منا و سقوط جرثقیل اذهان عمومی را نسبت به شیوه مدیریتی ملک سلمان بن عبدالعزیز دگرگون ساخته است. افکار عمومی سعودی و بین المللی در زمان آغاز پادشاهی سلمان به سبب سابقه 50 سال حکم رانی وی بر استان ریاض و اقدامات پسندیده اش که منجر به رشد و توسعه این شهر و استان شده است نگاهی مثبت به شیوه مدیرتی وی داشته است، امری که با وقوع بحران های فوق خدشه دار شده و موجب تردید افکار عمومی در سطح جهان اسلام شده است.
