سئوال: چرا وقتى که نام قائم برده مى شود ؟

پاسخ: یکى از اعمالى که در بین شیعیان مرسوم ومعمول بوده است، این است که چون نام (قائم) (عجل الله فرجه) در جایى برده مى شود، اهل مجلس، بلند مى شوند. اگر چه دلیلى مسلم بر وجوب قیام به هنگام ذکر این لفظ در دست نیست، اما در این حد مى توان گفت که این امر در بین مردم، به عنوان یک عمل مستحب، ریشه اى مذهبى دارد ودر حقیقت، اظهار ادب واحترام به آن امام عزیز است.

چنانکه نقل شده: حضور امام رضا (علیه السلام) در خراسان کلمه (قائم) ذکر شد، حضرت برخاست ودستش را بر سر نهاد وفرمود: (اللهم عجل فرجه وسهل مخرجه) خداوندا! بر فرجش شتاب کن، وراه ظهور ونهضتش را آسان گردان). (1)

واز روایتى چنین استفاده مى شود که این رفتار در عصر امام صادق (علیه السلام) نیز معمول بوده است. از حضرت صادق (علیه السلام) سؤال شد: علت قیام در موقع ذکر (قائم) چیست؟
حضرت فرمود: صاحب الامر غیبتى دارد بسیار طولانى، واز کثرت لطف ومحبتى که به دوستانش دارد، هر کس وى را به لقب قائم - که مشعر است به دولت کریمه او، واظهار تأثرى است از غربت او - یاد کند، آن حضرت هم نظر لطفى به او خواهد نمود؛ وچون در این حال، مورد توجه امام واقع مى شود سزاوار است از باب احترام به پا خیزد واز خدا تعجیل در فرجش را مسئلت نماید). (2)

البته مى توان گفت در بعضى شرایط واجب مى باشد. مثل اینکه این لقب یا القاب دیگر حضرت در مجلس یاد شود، آنگاه همه اهل مجلس به احترام آن به پا خیزند. در این حال اگر کسى از اهل مجلس بدون عذر از جاى خود برنخیزد، این برنخاستن توهین وهتک حرمت آن حضرت خواهد بود، وبدیهى است این عمل حرام مى باشد.

آیت الله سید محمود طالقانى - رحمه الله علیه - مى گوید: (این دستور قیام، شاید (فقط) براى احترام نباشد، والا باید براى خدا ورسول واولیاى مکرم دیگر هم به قیام احترام کرد، بلکه دستور آمادگى وفراهم کردن مقدمات نهضت جهانى ودر صف ایستادن براى پشتیبانى این حقیقت است... این همه فشار ومصیبت، از آغاز حکومت دودمان دنائت ورذالت اموى، تا جنگهاى صلیبى وحمله مغول واختناق وتعدیلهاى دولتهاى استعمارى، بر سر هر ملتى وارد مى آمد، خاکسترش هم به باد فنا رفته بود؛ لیکن دینى که پیشوایان حق آن دستور مى دهند که چون اسم صریح (قائم) مؤسس دولت حقه اسلام برده مى شود، به پا بایستید وآمادگى خود را براى انجام تمام دستورات اعلام کنید، وخود را همیشه نیرومند ومقتدر نشان دهید، هیچ وقت نخواهد مرد).(3)
 
پی نوشته ها‌ :
(1)بحار الانوار، علامه مجلسى، ج 51، ص 30.
 (2)الزام الناصب، شیخ حائرى یزدى، ج 1، ص 271
(3) خورشید مغرب، محمد رضا حکیمى، ص 264